Osoby w podeszłym wieku bardzo często ze względu na przebyte choroby i słabą kondycję fizyczną, nie są w stanie poruszać się samodzielnie. W takim przypadku wsparcie ze strony członka rodziny lub opiekuna jest niezbędne. Jak zadbać o komfort seniora? W artykule znajdziesz praktyczne porady i wskazówki, dzięki którym opieka stanie się skuteczniejsza i mniej obciążająca zarówno dla opiekuna, jak i osoby starszej.
W pracy opiekuna osoby starszej bardzo ważne jest, aby ze zrozumieniem i cierpliwością odpowiadać na potrzeby seniora. Zadaniem opiekunki jest pomoc w codziennych czynnościach, ale także dbanie o dobre samopoczucie podopiecznego. Dokładny zakres obowiązków uzależniony jest od indywidualnych potrzeb seniora. Zasadniczo jednak koncentruje się on na następujących czynnościach:
Wraz z wiekiem organizm traci sprawność. Dodatkowo, jeśli senior doświadczył poważnych problemów zdrowotnych, jego kondycja fizyczna może być bardzo słaba. Udar mózgu, zawał, rozległe złamania, Alzheimer czy Parkinson – każde z tych schorzeń może skutkować długotrwałym unieruchomieniem w łóżku. Długie leżenie negatywnie wpływa na zdrowie, prowadzi do osłabienia mięśni, nasilenia osteoporozy i powstawania odleżyn. Dlatego opieka nad osobą leżącą obejmuje szerszy zakres obowiązków.
Stworzenie komfortowego środowiska dla seniora leżącego w łóżku może pozytywnie wpłynąć na jego samopoczucie i zdrowie. Warto zacząć od prostych rzeczy w najbliższym otoczeniu – założenia pachnącej pościeli i regularnego wietrzenia pokoju. Jeśli senior nie widzi przeciwwskazań – postaw świeże kwiaty lub ramki ze zdjęciami bliskich mu osób. To nie tylko ozdoba, ale i mały krok ku przemianie pokoju w miejsce pełne życia i energii. Zwróć uwagę na położenie łóżka – czy jest ono komfortowe dla seniora? Czy w danej pozycji łóżka nie przeszkadza mu światło słoneczne w dzień lub oświetlenie uliczne w nocy? Czy senior z danego miejsca widzi, co dzieje się w pokoju lub kuchni? Czasem niewielkie zmiany w aranżacji przestrzeni mogą sprawić, że senior nie będzie czuł się wyobcowany.
Dla osoby leżącej utrzymanie higieny nabiera szczególnego znaczenia. Codzienna pielęgnacja, najlepiej w godzinach porannych, powinna stać się ważnym rytuałem. Oto rzeczy, o których trzeba pamiętać podczas zabiegów pielęgnacyjnych:
Profilaktyka przeciwodleżynowa zawsze wchodzi w zakres obowiązków opiekunki zajmującej się osobą leżącą. Odleżyny mogą prowadzić do powstania bolesnych ran, które trudno zagoić. Zapobieganie powstawaniu odleżyn polega na wykonywaniu m.in. następującego zakresu czynności:
Przygotowanie potraw dla osoby leżącej wymaga uwzględnienia nie tylko preferencji smakowych, ale także indywidualnych zaleceń lekarskich. Najlepsze będą potrawy miękkie, łatwe do połknięcia oraz delikatne dla żołądka. Dieta powinna być lekkostrawna i zbilansowana, bogata w białko, tłuszcze, węglowodany, witaminy i sole mineralne. Aby zapobiegać zaparciom, ważne jest włączenie dużej ilości błonnika z warzyw, owoców, pełnoziarnistego pieczywa, kasz i brązowego ryżu oraz odpowiednie nawodnienie. Zaleca się przyjmowanie 2-3 litrów płynów dziennie.
Dla seniorów, którzy spożywają posiłki samodzielnie, dużym ułatwieniem będzie stolik do łóżka z rozkładanymi nogami oraz naczynia z wygodnymi uchwytami. W sytuacji, gdy opiekun asystuje przy karmieniu, ważne jest, aby senior siedział w wygodnej pozycji półsiedzącej i miał czas na spokojne jedzenie. Jeśli senior nie jest w stanie jeść samodzielnie, a karmienie odbywa się w pozycji leżącej lub półleżącej, musimy zachować ostrożność, aby pokarm był podawany w taki sposób, by uniknąć zachłyśnięcia.
Ruch ma kluczowe znaczenie dla wszystkich procesów życiowych. Brak aktywności, szczególnie u osób starszych, może prowadzić do problemów z układem kostno-stawowym, mięśniowym, sercem i przemianą materii. Dlatego nawet osoby leżące powinny wykonywać aktywność fizyczną, w miarę swoich możliwości.
Jeśli senior może wstawać z łóżka, staraj się, aby robił to codziennie przez 1-2 godziny, przy użyciu chodzika lub wózka. W przypadku osób stale leżących pomocne mogą być ćwiczenia izometryczne na stawy i delikatne masaże mięśni. Nie zapominaj także o ćwiczeniach oddechowych, które pomagają zapobiegać dolegliwościom płuc – proste zadania jak nadmuchanie balonika czy wydmuchiwanie powietrza przez rurkę do pojemnika z wodą mogą okazać się bardzo pomocne.
Organizacja czasu wolnego osobom, które nie poruszają się samodzielnie, wymaga kreatywności i empatii. Ograniczenie aktywności do oglądania telewizji może prowadzić do uczucia izolacji i obniżenia samopoczucia. Gry karciane i planszowe to świetna rozrywka, która jednocześnie stymuluje umysł. Rozwiązywanie krzyżówek i łamigłówek to kolejny sposób na pobudzenie myślenia i zapobieganie demencji. Dobrym punktem wyjścia do rozmów z podopiecznym może być wspólne oglądanie zdjęć. Tego typu aktywności budują bliższą więź i są dobrym ćwiczeniem dla mózgu. Więcej inspiracji na wspólne spędzanie czasu możesz znaleźć w naszym artykule – 30 zajęć dla seniora.
Troska o komfort psychiczny osoby leżącej to coś więcej niż tylko odpowiednia pielęgnacja. Dla dobrego stanu psychicznego chorego niezbędne jest, aby nie czuł się ciężarem dla rodziny. Opiekunowie i bliscy powinni aktywnie wspierać go emocjonalnie, zapraszając do uczestnictwa w codziennym życiu, dzieląc się sprawami domowymi i planami na przyszłość. To buduje poczucie przynależności i wartości. Dostosowanie ilości rozrywek i zajęć do nastroju chorego pozwala na zachowanie równowagi – czas na samotność czy odpoczynek jest równie ważny, jak aktywność i kontakt z innymi.
