Tak, opiekunki w Niemczech nie mają lekko. Nie taki jednak diabeł straszny, jak go malują! Czasem wystarczy trochę się przestawić, przyzwyczaić, stosować do podstawowych zasad i nagle jakoś nam łatwiej, prościej, przyjemniej. Przedstawiamy nasze autorskie 10 przykazań.
Opiekunka osób starszych w Niemczech powinna być nastawiona nie tylko na działanie, ale także na słuchanie, a nawet dwa jego rodzaje. Po pierwsze, warto uważnie wsłuchiwać się w potrzeby seniora, które na pewno będzie chciał nam przekazać. Jeśli z pierwszej ręki dowiemy się, czego się od nas oczekuje, praca opiekunki w Niemczech na pewno będzie łatwiejsza. Po drugie, spędzając czas z seniorem pamiętajmy także o tym, żeby od czasu do czasu z naszym podopiecznym porozmawiać. Niestety nie raz zdarza się, że opiekunka czy opiekun w ferworze wielu innych obowiązków domowych zapominają o tym, żeby znaleźć choć chwilę czasu na spokojną rozmowę z osobą starszą. Zapytanie o wspomnienia, samopoczucie lub choć wspólne ponarzekanie na pogodę. Naprawdę warto! Rozmowa poprawi naszą znajomość języka i pozwoli nawiązać bliższą więź z seniorem.
Opiekunki w Niemczech nie powinny od pierwszego dnia przystępować do „wychowywania” podopiecznego. Najpierw warto nastawić się na obserwację i naukę, czyli po prostu starać się poznać zwyczaje i zasady, jakie panują w jego domu. W tym okresie musimy pamiętać, że choć przyjeżdżamy do pracy, a zakwaterowanie wpisane jest w naszą umowę, jesteśmy jednak trochę jak gość. Jak czulibyśmy się, gdyby praktycznie obca osoba od progu próbował ingerować w nasze przyzwyczajenia i wprowadzać nowe porządki? Raczej niezbyt komfortowo. Podobnie czuć będzie się osoba starsza, która zwykle od wielu lat ma ustalony rytm dnia, sposób wykonywania obowiązków, sprzątania, gotowania, układania ubrań.
Rozpocznijmy więc pracę od próby dostosowania się do seniora. Szczególnie w tych kwestiach, które nie mają żadnego wpływu na jakość świadczonych usług opiekuńczych, ale znacznie poprawią komfort życia podopiecznego i pozytywnie wpłyną na nasze z nim relacje. Jeśli więc pani domu życzy sobie śniadania punktualnie o 8.15 – podajmy je o 8.15. Jeśli zakupy robi się w czwartek przed południem, nie ma po co forsować przeniesienia ich na środę. Jeśli swetry powinny wisieć na wieszakach, a nie leżeć złożone w kostkę – róbmy tak. Z czasem, kiedy zdobędziemy już sympatię i zaufanie podopiecznego, możemy stopniowo spróbować wpłynąć na podopiecznego tak, aby zmodyfikował on swoje przyzwyczajenia. Zmiany powinny jednak dotyczyć obszarów, które mają znaczenie dla podniesienia jakości pracy opiekuna.
Opieka nad osobami starszymi w Niemczech to praca z ludźmi, która z samej swojej zasady wymaga pewnego kompromisu. Aby łatwiej go osiągnąć i nie czuć się wykorzystywaną czy też do czegoś przymuszaną, warto trzymać się jasno ustalonych zasad. Jak je wypracować? Najprościej współpracując z profesjonalna firmą pośredniczącą, która w przypadku każdego zlecenia przygotowuje umowę. Sporą jej część zajmują bowiem szczegółowe zapisy dotyczące zarówno obowiązków opiekunki, jak i jej praw. Jeśli więc podopieczny lub jego bliscy oczekują od nas czegoś innego, spokojnie wytłumaczmy im, że nie wchodzi to w zakres naszych obowiązków. Jeśli ograniczają nasze prawa – jak choćby do czasu wolnego – grzecznie zaprotestujmy. Oczywiście w życiu bywa tak, że nie wszystko można zapisać w umowie. Podczas pierwszych dni opieki wato więc spokojnie porozmawiać z podopiecznym lub jego bliskimi. Zapytać, czy maja oni jakieś specyficzne oczekiwania. Coś, co jest dla nich ważne, a ze swojej specyfiki w umowie zapisane nie zostało.
Wspólny front popłaca – na pewno. Opieka nad starszymi to nie tylko kontakt jeden na jeden, ale najczęściej także konieczność interakcji z bliższą lub dalszą rodziną podopiecznego. Czasem kontakt taki jest sporadyczny, głównie telefoniczny. Zwłaszcza wtedy, kiedy rodzina mieszka daleko. Czasem jednak jest on bardzo intensywny. Szczerze mówiąc bez względu na to, jak często opiekunki w Niemczech stykają się z rodziną seniora, warto postarać się, aby jej członkowie nas polubili i nam zaufali. Dlaczego? To po prostu znacznie ułatwi i uprzyjemni nam prace. Rodzina, która będzie nam ufać, nie będzie kwestionować naszych decyzji i wtrącać się z nasza pracę. Co więcej, przyjacielskie kontakty z bliskimi naszego podopiecznego mogą także pozwolić nam na lepszą realizację opieki, a tym samym przynieść korzyści podopiecznemu. Jeśli bowiem zarówno my, jak i rodzina seniora nakłaniać będzie go przykładowo do zmiany stylu życia czy sposobu odżywiania, szansa na ostateczny sukces jest dużo większa.
Opieka nad starszymi nie powinna prowadzić do wykonywania wszystkich czynności za nich – bo tak łatwiej czy szybciej. Jej integralną częścią jest bowiem mobilizowanie do samodzielności, a więc zachęcanie, nakłanianie, a czasem po prostu pozwalanie na wykonywanie określonych obowiązków przez podopiecznego. Aby określić ich zakres najpierw musimy odpowiedzieć sobie na pytanie, jaki jest stan zdrowia osoby starszej. Ewentualne obowiązki muszą bowiem korespondować z możliwościami seniora i to zarówno biorąc pod uwagę sprawność fizyczną, jak i intelektualną.
Planując wachlarz zadań, które chcielibyśmy powierzyć osobie starszej do samodzielnego wykonywania, nie zapomnijmy o szerokim zakresie takich czynności, przy których możemy albo powinniśmy – aktywnie lub pasywnie – partycypować. Chodzi zarówno o takiego rodzaju prace, których nasz podopieczny być może nie będzie umiał wykonać samodzielnie, ale z naszą pomocą okażą się one osiągalne, jak i o zadania charakteryzujące się potrzebą nie asysty tylko nadzoru. Kwestię wykonywania określonych obowiązków przez podopiecznego warto także przedyskutować z jego najbliższą rodziną. Osobom, które doskonale znają seniora, łatwiej będzie wskazać takie czynności, których samodzielne podejmowanie nie będzie zbyt dużym obciążeniem. Dzięki takiej rozmowie unikniemy także wzajemnego niezrozumienia.
Opiekun osób starszych w Niemczech powinien pamiętać, że czas wolny seniorów to jego czas pracy i spróbować jakoś go zorganizować. Można oczywiście liczyć na to, że włączenie ulubionej telenoweli w jednej z niemieckich telewizji wystarczy, ale prawda jest taka, że nie zawsze. Nieustanne wpatrywania się w ekran nie jest także korzystne dla zdrowia i kondycji seniora. Zarówno tej fizycznej, jak i psychicznej, o które przecież każda opiekunka powinna się troszczyć. Sposobów na organizację czasu wolnego znaleźć można wiele, a o części z nich przeczytacie także w tym tekście. W tym miejscu chcemy jednak przede wszystkim zaznaczyć, że prawidłowa opieka nad starszymi to nie tylko to, jakie zajęcia zorganizujemy, ale przede wszystkim to, że w ogóle rytm dnia seniora odgrywa dla nas istotną rolę. Pamiętajmy, że wspólne spędzanie czasu z podopiecznym ma szereg pozytywnych konsekwencji, nawet jeśli angażujemy go w podstawowe czynności związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego.
Naszego podopiecznego warto zachęcać do aktywności fizycznej. Musi być ona jednak dostosowana do jego możliwości, w tym przede wszystkim stanu zdrowia. W szczególnych przepadkach niektórych chorych wybrane rodzaje aktywności warto skonsultować z lekarzem naszego seniora. Mimo to niemal zawsze znaleźć możemy taki rodzaj aktywności, który na pewno nikomu nie zaszkodzi, a przyniesie same korzyści – zarówno osobie starszej, jak i opiekunce. Wprowadzenie w plan dnia codziennej aktywności ruchowej rozpocząć można od spacerów. Jeśli ich nie lubimy lub pogoda nie dopisuje, możemy zdecydować się na wspólną, niewymagającą gimnastykę. Inną możliwością aktywizacji ruchowej seniora są zorganizowane zajęcia dla seniorów, które często proponują różnego typu kluby dedykowane osobom starszym, domy kultury czy uniwersytety trzeciego wieku.
Poza aktywnością ruchową czas wolny seniorów obejmować powinien także aktywności podtrzymujące jego sprawność intelektualną. Część z nich senior wykonywać może samodzielnie, choćby wtedy, kiedy opiekunka zajmuje się gotowaniem lub sprzątaniem, a część z powodzeniem robić można wspólnie. W kategorii samodzielnych rozrywek intelektualnych zajmujących czas wolny seniorów przodują krzyżówki, sudoku, możnego rodzaju zadania do rozwiązania lub pasjanse – te ostatnie szczególnie lubiane przez kobiety. Wspólne zajęcia dla seniorów i ich opiekunów to, po pierwsze i najważniejsze, ogromnie popularne wśród naszych zachodnich sąsiadów gry planszowe.
Opieka nad osobą starszą nie powinna upływać nam jedynie na relacji opiekun-podopieczny. Jeśli tylko pozwala na to stan zdrowia osoby starszej starajmy się, aby miała ona możliwie najczęstszy kontakt ze swoimi znajomymi lub z innymi osobami w podobnym wieku. Człowiek jest wszakże istota społeczną, a podtrzymywania osobistych relacji bardzo dobrze wpływa na zachowanie sprawności na dłużej. Postarajmy się zachęcić naszego podopiecznego do spotkań, wspólnych podwieczorków z kawą i ciastkiem albo innych preferowanych rozrywek. Jeśli znajomych osoby starszej mamy jak na lekarstwo, z pomocą ponownie przyjść mogą nam lokalne kluby seniora, biblioteki, uniwersytety trzeciego wieku czy parafie. Wszystkie one bardzo często organizują wykłady, warsztaty lub spotkania dedykowane osobom w interesującej nas grupie wiekowej. Zainteresujmy się aktualną ofertą takich podmiotów i zaproponujmy udział w nich.
Realizując wszystkie przykazania dobrej opiekunki osób starszych w Niemczech, koniecznie pamiętać trzeba o tej najważniejszej – trosce o siebie. Praca dla opiekunek w Niemczech to zawód trudny i wymagający, który ma wpływ zarówno na nasze zdrowia fizyczne, jak i psychiczne. Właśnie dlatego, chociaż czasem, siebie także traktować trzeba jak podopiecznego. Polecamy zaplanować sobie czas na relaks, psychiczny i fizyczny odpoczynek i trochę ruchu. Warto czasem się wyłączyć i pomyśleć o sobie.
Mieszkając w obcym domu pamiętajmy o naszej prywatności i własnej przestrzeni. Domagajmy się – asertywnie choć grzecznie – aby je szanować. Podczas pracy przysługuje nam trochę własnej i nienaruszalnej przestrzeni, czyli osobny pokój (czasem także, jeśli w domu podopiecznego są odpowiednie warunki, własna łazienka, lub nawet większa powierzchnia). Zapisy o pomieszczeniu/pomieszczeniach przeznaczonych do wyłącznego użytku przez opiekuna, powinny znaleźć się w umowie z firmą pośredniczącą, tym samym rodzina zatrudniającą osobą do opieki, musi ich przestrzegać. Czym innym jest jednak posiadanie swojego pokoju, a czym innym szanowanie prywatności osoby, która w nim mieszka. Przyjeżdżając do nowej rodziny od początku stanowczo, ale kulturalnie i uprzejmie, domagajmy się tego szacunku. Do naszej przestrzeni nikt nie powinien wchodzić bez wyraźnej zgody, nikomu nie wolno także przekładać naszych rzeczy.
Podobnie stanowczo podchodzić powinniśmy do przysługującego nam czasu wolnego. Jego wymiar określony winien być w umowie, a respektowanie, jest obowiązkiem rodziny. Nie pozwólmy, aby był on w jakikolwiek sposób ograniczany. Potrzebujemy go, aby dobrze wypełniać codzienne obowiązki. Wskazówka ta nie oznacza jednak, że mamy prawo bez uprzedzenia zostawiać podopiecznego samego w domu. Absolutnie nie. Osobę starszą niejednokrotnie trzeba traktować tak, jak dziecko, którego przecież nie zostawia się samego sobie. Czas tylko dla nas należy się każdemu, ale jego termin trzeba ustalić z rodziną, tak, aby senior miał zapewnioną opiekę.
Małgorzata Dorobiała-Bartkowiak
Magister inżynier zarządzania na Politechnice Poznańskiej. Analityczny umysł pozwala jej bezbłędnie opanować każdą awarię i metodycznie doprowadzić do jej rozwiązania. W firmie CareWork pracuje od 2011 roku, obecnie pełni niezwykle istotną rolę kierownika działu obsad. Choć umysł ma ścisły, wrodzona empatia każdego dnia pomaga jej w łączeniu opiekunek i podopiecznych.
